สภาคนพิการทุกประเภทแห่งประเทศไทยแถลงการณ์23ปีสิทธิที่ยังไม่เป็นจริง

สภาคนพิการทุกประเภทแห่งประเทศไทย พร้อมด้วยสมาคมคนพิการระดับชาติของแต่ละประเภทความพิการ พร้อมด้วยสมาชิกวิสามัญที่ทำงานด้านคนพิการ มีภารกิจสำคัญในการเป็นองค์กรผู้แทนของคนพิการในประเทศไทยเพื่อปกป้องคุ้มครองสิทธิคนพิการ ไม่ให้คนพิการถูกเลือกปฏิบัติ และได้รับสิทธิในฐานะพลเมืองอย่างสมบูรณ์ หนึ่งในประเด็นการขับเคลื่อนหลักนั่นก็คือ “การเข้าถึงสภาพแวดล้อม อาคาร สถานที่ ยานพาหนะ ระบบขนส่งมวลชน ข้อมูลข่าวสาร และบริการสาธารณะ” การเข้าไม่ถึงการเดินทางปิดกั้นโอกาสของคนพิการในการออกจากบ้านไปเรียนหนังสือ ไปทำงาน และการใช้ชีวิตในสังคม เป็นการกักขังคนพิการและผู้สูงอายุไว้ในบ้าน

การมารวมตัวของพี่น้องกว่า ๕๐๐ คนในวันนี้มีความหมายเป็นอย่างยิ่ง เพราะเมื่อ ๒๓ ปีที่แล้ว คือวันที่ ๒๗ พฤศจิกายน ๒๕๓๘ สภาคนพิการทุกประเภทแห่งประเทศไทย พร้อมด้วยผู้นำคนพิการทุกประเภทความพิการ นักวิชาการ ตลอดจนจิตอาสา และประชาชนผู้สนับสนุนกว่าสองร้อยคน ได้รวมตัวกันชุมนุมที่บริเวณอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย ถนนราชดำเนิน นับเป็นการชุมนุมเพื่อเรียกร้องสิทธิด้านการขนส่งมวลชนครั้งแรกของประเทศไทย เป็นการชุมนุมที่พร้อมเพรียงของคนพิการทุกประเภทที่สมัครใจมาเพื่อเรียกร้องนโยบายสาธารณะต่อกรุงเทพมหานคร ให้จัดสิ่งอำนวยความสะดวกในระบบรถไฟฟ้าบีทีเอส ให้คนพิการสามารถเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้เช่นเดียวกับบุคคลทั่วไป แต่กรุงเทพมหานครได้เพิกเฉยต่อข้อเรียกร้องของกลุ่มคนพิการดังกล่าว จนนำมาซึ่งการฟ้องร้องคดีต่อศาลในเวลาต่อมาถึงปัจจุบัน วันที่ 27 พฤศจิกายนจึงน่าจะถือได้ว่าเป็น “วันพิทักษ์สิทธิคนพิการไทย” ที่มีความหมายของการรวมกลุ่มและการต่อสู้ของคนพิการเพื่อการอยู่ในสังคมอย่างเท่าเทียม

ผมขอขอบคุณพี่น้องสื่อมวลขน คนพิการ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งภาคีเครือข่ายขนส่งมวลชนทุกคนต้องขึ้นได้ (T4A) ที่ทำงานร่วมกับสภาคนพิการฯ และเกาะติดประเด็นการเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้ในระบบขนส่งมวลชนมาโดยตลอด และสภาคนพิการฯ ยืนยันที่จะยืนเคียงข้างเพื่อทำสิทธิคนพิการให้เป็นจริงอย่างเข้มข้นตลอดจน ในโอกาสนี้ผมขอเชิญให้ประธานภาคีเครือข่ายขนส่งมวลชนทุกคนต้องขึ้นได้ (T4A) คุณธีรยุทธ สุคนธวิท ได้แถลงถึงการดำเนินกิจกรรมในวันนี้ในลำดับต่อไป ขอขอบคุณครับ

นายธีรยุทธ สุคนธวิท ประธานภาคีเครือข่ายขนส่งมวลชนทุกคนต้องขึ้นได้ (T4A)

เรียน ท่านประธานสภาคนพิการฯ พี่น้องสื่อมวลชน คนพิการ เครือข่าย และประชาชนที่เคารพรักทุกท่าน

ภาคีเครือข่ายขนส่งมวลชนทุกคนต้องขึ้นได้ (Transportation for All - T4A) เกิดจากการรวมตัวกันของกลุ่มเครือข่ายคนพิการ ผู้สูงอายุ นักวิชาการ สถาปนิก สื่อมวลชนและประชาชนทั่วไป ที่เห็นความอยุติธรรมในการเข้าถึงและใช้ประโยชน์ในระบบขนส่งมวลขน ที่คนจำนวนมากถูกเลือกปฏิบัติ ถูกทอดทิ้ง ถูกปล่อยปละละเลย จนถึงถูกหลอกให้เชื่อว่ารัฐบาลจะดูแลพวกเรา... แต่มันไม่จริงหรอกครับ จะเพราะรัฐบาลพูดโกหกหรือรัฐบาลไม่มีอำนาจสั่งการหน่วยงานที่รับผิดชอบ ก็มิทราบได้

T4A เรามีพันธกิจหลัก คือ การสร้างกลไกในการคุ้มครอง ปกป้อง และประกันสิทธิในการเข้าถึงระบบขนส่งสาธารณะ โดยให้ประชาชนที่มีส่วนเกี่ยวข้องมีส่วนร่วมในการพัฒนาตั้งแต่แรกเริ่ม โดยมุ่งหวังให้เกิดระบบขนส่งสาธารณะที่ทุกคนเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้

กิจกรรมในวันนี้ประกอบไปด้วยการให้ความรู้ถึงการขับเคลื่อนสิทธิด้านการเข้าถึงระบบขนส่งมวลชนตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน การแสดงความคิดเห็นต่อนโยบายของรัฐบาลและการปฏิบัติของหน่วยงานที่รับผิดชอบในเรื่องระบบขนส่งมวลชน การยื่นข้อเสนอเชิงนโยบายต่อพรรคการเมือง และสุดท้ายคือการยื่นฟ้อง การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย (รฟม.) ต่อศาลปกครองกลาง

ปัญหาที่เกิดขึ้นในขณะนี้คืออะไร ผมอยากชี้ให้เห็นว่ารัฐบาลประกาศนโยบายที่ชัดเจนมากว่าในเรื่องการเข้าถึงและใช้ประโยชน์ในระบบขนส่งมวลชน ไม่ว่าจะเป็นท่านนายกรัฐมนตรี (พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา) หรือรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม (นายอาคม เติมพิทยาไพสิฐ) ต่างพูดเป็นเสียงเดียวกันทั้งในการประชุมคณะรัฐมนตรี และต่อสื่อมวลชน แต่วันนี้กรุงเทพมหานครก็ยังติดตั้งลิฟท์และสิ่งอำนวยความสะดวกตามที่ศาลปกครองสูงสุดมีคำสั่งตั้งแต่ ๒๑ มกราคม ๒๕๕๘ ไม่เรียบร้อย

การเปิดเดินรถไฟฟ้าสายสีม่วงของ รฟม. จำนวน 16 สถานี เราพบว่ามีปัญหาอุปสรรคทั้ง16 สถานี เช่น ติดตั้งลิฟท์ไม่ครบถ้วนทำให้ไม่สามารถเข้าถึงอาคารสถานที่หลายแห่ง ทำให้คนพิการต้องข้ามถนนที่มีการจราจรคับคั่ง หรือใช้รถ taxi เพื่อการข้ามถนน นอกจากนั้นสภาพแวดล้อมของอาคารสถานีขนส่งหรืออาคารจอดแล้วจร ไม่มีการจัดสิ่งอำนวยความสะดวกไว้ตามที่กฎหมายกำหนด เป็นต้น

ขณะนี้เป็นที่ทราบกันว่ารัฐบาลเร่งขยายเส้นทางรถไฟฟ้าทั่วกรุงเทพมหานครและปริมณฑล เราพยายามที่จะขอเข้าไปมีส่วนร่วมดูการออกแบบและติดตามความคืบหน้าการก่อสร้าง ว่าได้มีการวางแผนให้บริการแก่ประชาชนให้เข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้อย่างเท่าเทียมสำหรับคนพิการและคนทั้งมวลหรือไม่ แต่เราไม่ได้รับความร่วมมือจาก รฟม. เลย มีเพียงการประชุมร่วมในหลักการแต่ไม่ได้ทำงานร่วมกันในรายละเอียด ซึ่งส่วนมากความผิดพลาดมักเกิดขึ้นในรายละเอียดของการดำเนินงาน การทำงานที่ผิดพลาดส่งผลให้เกิดอุปสรรคถาวรที่แยกต่อการแก้ไขปัญหา แม้แต่กรุงโตเกียวที่เรียกได้ว่ามีระบบขนส่งมวลชนที่ดีที่สุดในโลกแห่งหนึ่ง ขณะนี้กรุงโตเกียวกำลังเร่งแก้ไขปรับปรุงให้ทุกสถานีและทุกทางเข้าออกสามารถให้บริการแก่คนพิการ ผู้สูงอายุ และคนทั้งมวลได้อย่างสะดวก ปลอดภัย เพื่อรองรับการเป็นเจ้าภาพกีฬาโอลิมปิคและพาราลิมปิคในปี 2020

เมื่อเราพยายามเจรจาและขอมีส่วนร่วมในการทำงานร่วมกันมาหลายรัฐบาลและหลายปี แต่ไม่ได้รับความร่วมมือ ในวันนี้เราจึงได้ตัดสินใจยื่นฟ้อง รฟม. ต่อศาลปกครองกลาง ซึ่งหลังจากการแถลงข่าวนี้เราก็จะเคลื่อนขบวนไปยื่นฟ้องที่ศาลปกครองในลำดับต่อไป ในโอกาสนี้ผมขออนุญาตให้ทีมทนายความจิตอาสาได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับรูปคดีสักเล็กน้อยครับ

นายสนธิพงศ์ มงคลสวัสดิ์ หัวหน้าทีมทนายความจิตอาสา

เรียน ท่านประธานสภาคนพิการฯ ประธานภาคีขนส่งมวลชนทุกคนต้องขึ้นได้ พี่น้องสื่อมวลชน คนพิการ เครือข่าย และประชาชนที่เคารพรักทุกท่าน

(ชี้แจงสั้นๆ ว่าฟ้องฐานะอะไร เรียกร้องอะไร)

นายสุชาติ โอวาทวรรณสกุล ประธานสภาคนพิการทุกประเภทแห่งประเทศไทย (กล่าวปิด)

ผมขอเพิ่มเติมเนื่องจากช่วงนี้เป็นระยะเวลาที่จะเข้าสู่การเลือกตั้ง สภาคนพิการฯ พร้อมด้วยเครือข่ายองค์กรด้านคนพิการ ได้มีข้อเสนอเชิงนโยบายต่อพรรคการเมืองในสาระสำคัญคือ (1) ให้พรรคการเมืองกำหนดนโยบายและแนวปฏิบัติที่ชัดเจน โดยเร่งรัดแก้ไขปัญหาความไม่เท่าเทียมให้เห็นผลเป็นรูปธรรมภายใน 6 เดือน โดยให้คนพิการที่มีความรู้และประสบการณ์ด้านระบบขนส่งมวลชน นักวิชาการ และผู้ได้รับผลกระทบได้มีส่วนร่วมทุกขั้นตอน และ (2) ปรับปรุงแก้ไขกฎหมายให้มีสภาพบังคับอย่างบูรณาการเนื่องจากปัจจุบันกฎหมายด้านการเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้กำหนดไว้อย่างกระจัดกระจาย ควรมีการรวบรวมเป็น พระราชบัญญัติการเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้ของคนทั้งมวล หรือ Accessibility for All Act (AAA) ซึ่งจะเป็นประโยชน์ไม่เฉพาะคนพิการและทั้งต่อประชาชนและระบบเศรษฐกิจของประเทศ

ผมขอขอบคุณพี่น้องสื่อมวลชนทุกท่าน ขอความกรุณาท่านสื่อสารไปยังพี่น้องประชาชนให้ทราบถึงสิ่งที่คนพิการและประชาชนกำลังเผชิญอยู่ในขณะนี้ เราไม่ปรารถนาที่จะต้องมีการจัดชุมนุมหรือฟ้องคดี แต่ตราบใดที่สิทธิคนพิการยังไม่เป็นจริง การต่อสู้ของเราจะไม่มีวันสิ้นสุด ผมขอขอบคุณพี่น้องคนพิการ จิตอาสา และทุกท่านที่เกี่ยวข้องที่เข้ามาร่วมกิจกรรมกันในวันนี้

ไม่ว่าจะเหนื่อยยากลำบากเพียงใด เราจะเคียงข้างเคียงบ่าเคียงไหล่ ทำสิทธิคนพิการให้เป็นจริง อย่างเข้มข้นเข้มแข็งตลอดไป

ขอบคุณครับ

ข้อเสนอต่อพรรคการเมือง

          .............. สภาคนพิการทุกประเภทแห่งประเทศไทย จึงมีข้อเสนอต่อพรรคการเมืองเพื่อขอความกรุณาโปรดนำไปพิจารณาบรรจุไว้ในการรณรงค์หาเสียงเลือกตั้งดังนี้

(๑) การสร้างความเท่าเทียมในการเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้ในระบบขนส่งมวลชน ให้พรรคการเมืองกำหนดนโยบายและแนวปฏิบัติที่ชัดเจน เพื่อทำให้คนพิการ ผู้สูงอายุ เด็ก สตรี สตรีมีครรภ์ และผู้ด้อยโอกาส สามารถเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้ในระบบขนส่งมวลชนได้อย่างเท่าเทียม ปลอดภัย และเป็นธรรม โดยเร่งรัดแก้ไขปัญหาความไม่เท่าเทียมให้เห็นผลเป็นรูปธรรมภายใน ๖ เดือน ทั้งนี้ให้คนพิการที่มีความรู้และประสบการณ์ด้านระบบขนส่งมวลชน นักวิชาการ และผู้ได้รับผลกระทบได้มีส่วนร่วมทุกขั้นตอนตั้งแต่การออกแบบโครงการ การจัดซื้อจัดจ้าง การตรวจรับงาน การเตรียมความพร้อมก่อนให้บริการ การให้บริการ รวมถึงการกำหนดให้ผู้ที่ได้รับการว่าจ้างจากรัฐให้มีที่ปรึกษาเพื่อดำเนินการดังที่กล่าวอย่างครบถ้วน ถูกต้อง สอดคล้องกับมาตรฐานสากล

(๒) พัฒนากฎหมายด้านการเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้สำหรับคนทั้งมวล ปรับปรุงแก้ไขกฎหมายให้มีสภาพบังคับอย่างบูรณาการเนื่องจากปัจจุบันกฎหมายด้านการเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้กำหนดไว้อย่างกระจัดกระจาย ควรมีการรวบรวมและพัฒนาเป็นพระราชบัญญัติการเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้สำหรับคนทั้งมวล หรือ Accessibility for All Act (AAA) ซึ่งจะเป็นประโยชน์ไม่เฉพาะต่อคนพิการ แต่จะเป็นประโยชน์ต่อประชาชนและระบบเศรษฐกิจของประเทศ ทั้งนี้สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ ๒๐ ปี ที่ได้กำหนดกรอบแนวคิดไว้แล้ว