มทร.สุวรรณภูมิอัพสกิลวิจัยเพื่อพัฒนาจังหวัด ร้อยจุดเด่นต.สามเรือนแหล่งเที่ยว-ชิลตลอดปี

หากจะบอกว่าอยุธยาเป็นเมืองท่องเที่ยวก็คงไม่แปลก แต่การท่องเที่ยวที่แตกต่างนั้นจำเป็นอย่างยิ่งจะต้องได้รับการกล่าวถึง ยิ่งเป็นการท่องเที่ยวที่ดึงเอาจุดเด่นของชุมชนออกมาโดยงานวิจัยของนักวิชาการแล้วละก็ หลายคนคงอาจนึกไม่ถึง แต่ภายใต้กรอบงานวิจัยเชื่อมโยงการตลาดและการเกิดแผนธุรกิจชุมชน  ของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุวรรณภูมิ ที่ทำงานร่วมกับสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ทำให้เกิด โครงการนวัตกรรมการเชื่อมโยงการตลาดการท่องเที่ยวนิเวศเกษตร ชุมชนสามเรือน อำเภอบางปะอิน จ.พระนครศรีอยุธยา แหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่น่าตื่นตาตื่นใจ  ที่เบื้องหลังล้วนเกิดขึ้นจากงานวิจัยที่เรียกว่า “นวัตกรรมงานวิจัยเพื่อการพัฒนาพื้นที่”

กระบวนการเกิดขึ้นของการท่องเที่ยวชุมชนสามเรือน เกิดจากการที่นักวิจัยของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุวรรณภูมิ ลงพื้นที่คลุกคลีกับชาวบ้านจนได้ฐานทุนและข้อมูลอันประกอบกันเป็นจุดเริ่มต้นของการนำไปสู่การรื้อฟื้นขนบธรรมเนียมประเพณีต่างๆ ของชุมชนที่เคยสูญหายไปอย่าง “การอาบน้ำคืนเพ็ญ” ในวันลอยกระทง ให้กลับคืนมา พร้อมๆ กับการฟื้นฟู “คลองโพธิ์” ที่เคยเน่าเสียให้กลับคืนมา เป็นความแยบยลของกระบวนวิจัยที่เชื่อมโยงเอางานอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเข้ามาผสมผสานกับงานประเพณี         

ดร.ธารนี นวัสนธี ผู้ช่วยคณบดีกำกับดูแลศูนย์วิจัยและนวัตกรรม คณะศิลปะศาสตร์ มทร.สุวรรณภูมิ เปิดเผยว่า เดิมที มทร.สุวรรณภูมิ ลงไปพื้นที่สามเรือนเพื่อทำโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ มาก่อน ซึ่งทำให้รู้จักพื้นที่นี้เป็นอย่างดี ต่อมาได้รับทุน นวัตกรรมงานวิจัยเชิงพื้นที่ จาก สกว.ตั้งแต่ปี 2558 มาดำเนินโครงการในพื้นที่อยู่ 3-4 โครงการ เช่นงานวิจัยเพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ การพัฒนาสิ่งแวดล้อมและฟื้นฟูประเพณีโบราณของชุมชน, การสร้างมูลค่าเพิ่มให้เห็ดตับเต่าโดยการแปรรูป เป็นต้น  ซึ่งการดำเนินโครงการดังกล่าว ใช้กระบวนการงานวิจัยใหม่ที่ต้องเอาโจทย์ของพื้นที่เป็นตัวตั้ง

"งานวิจัยเริ่มจากกระบวนการหาโจทย์ ซึ่งเราต้องคุยกับชาวบ้านเพราะเขาเป็นผู้ใช้ประโยชน์จากงานวิจัยโดยตรง ย้อนกลับไปหมู่บ้านนี้ยังไม่มีเรื่องท่องเที่ยวจะมีก็แต่การมาดูงานการต่อเชื้อเห็ดตับเต่าซึ่งเป็นเชิงธุรกิจ ส่วนที่เป็นไฮไลน์ก็คือการจัดงานวันเห็ดตับเต่างามที่สามเรือน ซึ่งมี อบต.สามเรือนเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงใหญ่ร่วมกับชาวบ้านจัดกิจกรรมนี้ขึ้นมา 4 ปี ก่อน แต่การจัดงาน 3 วันใน 1 ปียังไม่เพียงพอที่จะสร้างรายได้ที่ยั่งยืนให้กับชาวบ้าน จึงเป็นที่มาของงานวิจัยดังกล่าวข้างต้น สิ่งที่เขาอยากได้คือเรื่องการท่องเที่ยว ในขณะที่เขามีต้นทุนในเรื่องเห็ดตับเต่าที่ขึ้นเองตามธรรมชาติ แต่มาระยะหลังเริ่มน้อยลงเพราะน้ำเริ่มเน่าเสียจากโรงงาน, บ้านเรือนและการทำเกษตรกรรม เนื่องจากธรรมชาติของเห็ดตับเต่ามักขึ้นเฉพาะในพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์ทางธรรมชาติค่อนข้างสูง น้ำต้องสะอาดดินต้องดีไม่มีสารเคมี ปีแรกๆ จึงมีทั้งส่วนของการส่งเสริมการเพาะเห็ด ทำอย่างไรคลองโพธิ์จะกลับมาดีเหมือนเดิม เราก็ทำวิจัยเรื่องคุณภาพน้ำ ทำเรื่องพันธุ์ปลา  ซึ่งทำงานควบคู่กับชาวบ้านเลย ตรงนี้ทำให้ชุมชนตื่นตัวและเกิดเป็นกลุ่มอนุรักษ์คลองโพธิ์ขึ้น พอทำไปสักระยะ เห็นความเปลี่ยนแปลงว่าเห็ดเริ่มมีปริมาณมากขึ้น ขณะเดียวกันก็ทำเรื่องการแปรรูป เอาความรู้ไปให้ชาวบ้านซึ่งต่างจากงานบริการวิชาการปกติ 12 เดือนที่เราทำวิจัยเราจะต้องพาชาวบ้านคิด พาทำ จนเขาเชื่อใจ ซึ่งในที่สุดก็เกิดเป็นกลุ่มแปรรูปขึ้น”