คลาวด์ กับการเปลี่ยนแปลงสู่ยุคดิจิทัล หากเปลี่ยนไม่ได้จะปรับอย่างไร

คลาวด์คอมพิวติ้งกลายเป็นเรื่องสำคัญในประเทศไทย เนื่องด้วยบริษัทต่าง ๆ ตัดสินใจเลือกการใช้จ่ายระยะสั้นและความสะดวกสบาย มากกว่าการต้องดูแลในระยะยาว

ในระบบเศรษฐกิจแบ่งปัน (sharing economy) แนวคิดในการเช่าใช้โครงสร้างพื้นฐานด้านไอทีมีความสำคัญแม้กระทั่งกับการใช้งานพื้นฐานที่สุด เช่น อีเมล แต่ระบบนี้ก็ยังนับว่าเป็นเรื่องค่อนข้างใหม่ และเหมาะกับช่วงที่เศรษฐกิจดีเท่านั้น

รูปแบบของระบบก็แสนเรียบง่าย ผู้ให้บริการพับลิคคลาวด์ช่วยให้องค์กรขนาดใหญ่สามารถ “outsource” ระบบไอที (และในบางกรณีอาจเป็นแผนกต่าง ๆ) ไปยังเครือข่ายคลาวด์ที่กว้างขวางของตน ในการเช่าใช้พับลิคคลาวด์ ลูกค้าจะชำระค่าธรรมเนียมในการติดตั้ง และชำระค่าใช้บริการแบบรายเดือน ส่วนบริการเพิ่มเติมอื่น ๆ อาจมีค่าใช้จ่ายเป็นครั้งคราวหรือถาวร รูปแบบการเช่าใช้ดังกล่าวช่วยให้บริษัทหลีกเลี่ยงการใช้เงินล่วงหน้าจำนวนมากไปกับโครงสร้างพื้นฐานด้านไอทีและบุคลากร ในขณะเดียวกันก็เป็นการเกลี่ยค่าใช้จ่ายให้ครอบคลุมระยะเวลาที่นานขึ้น 

แต่เนื่องจากเค้าลางของปัญหาการชะลอตัวทางเศรษฐกิจที่องค์กรต่าง ๆ กำลังเผชิญอยู่นั้น อาจส่งผลให้เกิดความกังวลได้ เพราะเงินลงทุนกว่าหลายพันล้านดอลล่าร์กับการใช้บริการคลาวด์นั้น ทำให้องค์กรไม่เหลือสินทรัพย์ใด ๆ เลยในท้ายที่สุด

เราไม่ต้องกังวลเรื่องคลาวด์จริงหรือ?

ในช่วงเวลาที่ยากลำบาก เรามักจะยืดอายุการใช้งานสิ่งของที่จำเป็นออกไป เช่น รถยนต์ที่ปกติจะเปลี่ยนทุกสองหรือสามปี ก็จะถูกยืดระยะเวลาการใช้งานให้นานขึ้นถึงห้าปี หรือมากกว่านั้น การซ่อมแซมบ้านก็เลื่อนออกไปได้เพราะเรายังคงอาศัยอยู่ได้โดยไม่ต้องซ่อมแซม หรือแม้แต่การใช้เสื้อผ้าซ้ำบ่อยครั้งขึ้นก่อนที่จะชำรุดทิ้งไป หรือจนกว่าเราต้องการจะซื้อใหม่

นี่คือตัวอย่างของการใช้ทรัพย์สินที่เรามีอยู่ให้คุ้มค่าที่สุด สิ่งนี้คือสัญชาติญาณในการเอาตัวรอดของมนุษย์ เราทำได้เพราะเราซื้อและเป็นเจ้าของสิ่งเหล่านี้ ดังนั้นอำนาจในการเปลี่ยน ซื้อใหม่ หรือจะเก็บไว้ใช้ต่อล้วนขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของเรา ไม่ว่าเราจะเช่าหรือให้เช่าสิ่งใด เราย่อมมีความรู้สึกของความเป็นเจ้าของและยังต้องการสิ่งนั้นอยู่เป็นเรื่องปกติ

แต่สำหรับคลาวด์ มันแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง สิ่งที่ดูเหมือนว่าจะสร้างผลประโยชน์ในระยะสั้นก็อาจเปลี่ยนแปลงได้ในเร็ววัน เช่น ค่าสมาชิกรายเดือนของผู้ให้บริการพับลิคคลาวด์อาจกลายเป็นค่าใช้จ่ายที่ทำให้คุณคาดไม่ถึงได้ เมื่อรู้ว่าคุณไม่สามารถเลิก/หยุดใช้การบริการเหล่านี้ได้ เมื่อคุณต้องการรวมถึงค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ที่คุณจ่ายไป กลับไม่สามารถสร้างผลตอบแทนทางทรัพย์สินที่เป็นรูปธรรมให้กับคุณได้เลย

ส่วนการระงับการใช้งานทั้งหมดก็ไม่ง่ายเช่นกัน เนื่องจากสัญญาพับลิคคลาวด์อาจมีเงื่อนไขบางประการที่ทำให้คุณทำเช่นนั้นไม่ได้ ยิ่งหากคุณมีข้อมูลบนคลาวด์มากเท่าใด การจะยกเลิกหรือออกจะระบบก็ยิ่งยากขึ้นเท่านั้น นอกจากนี้ คุณไม่สามารถยกเลิกหรือหยุดการใช้ข้อมูลเหล่านี้ได้ทันที เนื่องจากคุณยังต้องใช้ข้อมูลเหล่านี้ในการดำเนินธุรกิจ ไม่ว่าจะเป็นการใช้อีเมลการขาย ซอฟต์แวร์ทางการเงิน และงานด้านอื่น ๆ อีกมากมาย  

แม้จะมีแนวโน้มที่สร้างความกังวลให้กับธุรกิจต่าง ๆ แต่ก็ยังมีองค์กรอีกมากที่ยังตอบรับความเป็นที่นิยมของคลาวด์อย่างไม่มีเงื่อนไข ทั้งนี้ผลการวิจัยเมื่อเร็วๆ นี้ ระบุว่ากว่า 30 เปอร์เซ็นต์ของการลงทุนด้านซอฟต์แวร์ใหม่โดยผู้ให้บริการเทคโนโลยี จะเปลี่ยนจาก ‘cloud first’ ไปเป็น ‘cloud-only’ ส่งผลให้พับลิคคลาวด์กลายเป็นหนึ่งเดียวในตลาดไปโดยปริยาย

เรามาถึงจุดนี้ได้อย่างไร

ความต้องการใช้คลาวด์ที่เกิดขึ้นอย่างมาก ส่วนหนึ่งเกิดจากการที่ธุรกิจต่าง ๆ และผู้เชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีที่ท้อถอยและเบื่อหน่ายในการจัดการโครงสร้างพื้นฐานด้านไอทีที่ยุ่งยากซับซ้อนมากขึ้นเรื่อย ๆ ไม่ว่าจะเป็นอุปกรณ์ที่มีราคาสูง ขาดความยืดหยุ่น เทอะทะ มีผู้จำหน่ายและโซลูชั่นเต็มไปหมด รวมถึงการจัดการต่าง ๆ ที่ต้องใช้ทรัพยากรที่จำเป็นอย่างมากมายมานานหลายปี ด้วยเหตุนี้ ผู้บริหารจึงต้องการที่จะมุ่งเน้นไปที่การดำเนินกิจกรรมทางธุรกิจที่มีความสำคัญและมีคุณค่าต่อองค์กรมากกว่า

สำหรับแผนกไอทีที่ต้องจัดการกับปัญหาฉุกเฉินที่เกิดขึ้นตลอด การอยู่ทำงานจนดึก การเข้าบริษัทเพื่ออัปเกรดระบบในวันหยุด และการต้องรับมือกับความคาดหวังสูงทั้งจากฝ่ายบริหารและพนักงาน ทำให้เกิดความท้อแท้ส่งผลให้ขาดขวัญและกำลังใจในการทำงาน ของแผนกที่เคยมีความสำคัญต่อองค์กรมาโดยตลอด

และหากพิจารณาถึงผลตอบแทนจากการลงทุน ฮาร์ดแวร์เดิม ๆ ที่ต้องการปรับปรุง หรือเปลี่ยน ทุกสามถึงห้าปี เป็นตัวอย่างที่ชัดเจน ระหว่างการลงทุนกับฮาร์ดแวร์ที่ไม่ยืดหยุ่น หากพิจารณาถึงการปรับขนาดการทำงานและขอบเขตการทำงานของอุปกรณ์และโซลูชั่นต่าง ๆ แล้ว ดาต้าเซ็นเตอร์ที่ทันสมัยเป็นหนึ่งเดียว มีแพตช์มากกว่าหรือรวมอยู่ด้วยกัน การใช้ระบบคลาวด์จะทำให้ธุรกิจต่าง ๆ ได้รับการอัปเกรดและใช้ประสิทธิภาพต่าง ๆ อย่างเต็มที่โดยปราศจากความยุ่งยาก

ดูเหมือนปัญหาได้รับการแก้ไขแล้วใช่หรือไม่ ไม่ใช่เสียทีเดียว เพราะคนที่สร้างพับลิคคลาวด์ ต่างรู้ดีว่าสามารถนำเทคโนโลยีแบบเดียวกันนี้ เข้ามาใช้ในองค์กรเพื่อช่วยลดความลำบาก และลดความปวดหัวเกี่ยวกับโครงสร้างพื้นฐานไอทีแบบดั้งเดิมลง ซึ่งก็คือการใช้โครงสร้างพื้นฐาน แบบไฮเปอร์คอนเวิร์จ (HCI) และไพรเวทคลาวด์นั่นเอง

HCI ช่วยลดการพึ่งพาฮาร์ดแวร์ให้เหลือน้อยที่สุด เพราะสามารถเพิ่มหรืออัปเกรดซอฟต์แวร์ และแอปพลิเคชั่นได้ด้วยการใช้รูปแบบการจ่ายเงินตามการใช้งานจริง (pay-as-you-go หรือ pay-as-you-grow) โดยธุรกิจไม่จำเป็นต้องทนติดอยู่กับฮาร์ดแวร์ที่ล้าสมัย ดังนั้น หากอยู่ในช่วงที่ยากลำบาก องค์กรก็ยังมีทรัพย์สินที่ช่วยให้รอดพ้นจากความลำบากนั้นได้ 

สิ่งที่กล่าวมานี้พิสูจน์ได้จากการที่ผู้ให้บริการพับลิคคลาวด์รายใหญ่ ๆ ประกาศเปลี่ยนการให้บริการจากพับลิคคลาวด์เพียงอย่างเดียว มาเป็นการลงทุนและให้บริการ รวมถึงเป็นพันธมิตรกับเทคโนโลยีที่เป็นไฮบริด ดูเหมือนว่าพวกเขาก็ทราบเช่นกันว่าการที่ธุรกิจจะได้ประโยชน์มากที่สุดจากโครงสร้างพื้นฐานของตนนั้น จะต้องมีพอร์ตโฟลิโอที่มีความสมดุล

พับลิคคลาวด์มีองค์ประกอบในทางบวกหลายประการ แต่พื้นฐานทางธุรกิจที่สำคัญและแน่นอนที่สุดคือ การลดความเสี่ยง/อย่าใส่ไข่ทั้งหมดไว้ในตะกร้าเพียงใบเดียว เนื่องจากกฎหมายและการขอความร่วมมือในการควบคุมข้อมูลทางดิจิทัลที่เพิ่มและเข้มงวดมากขึ้น เป็นการจำกัดการอนุญาตใช้งานพับลิคคลาวด์ ถึงแม้จะเป็นในรูปแบบการเช่าก็ตาม

ในยุคของการลงทุนทางเทคโนโลยีแบบใหม่ ๆ นี้ เป็นช่วงที่ธุรกิจต่าง ๆ กำลังทดลองใช้แชทบอต (chatbots), ปัญญาประดิษฐ์ (AI), อินเทอร์เน็ตออฟธิงค์ (IoT) และอื่น ๆ อีกมากมาย ซึ่งพับลิคคลาวด์ตอบสนองได้ดีในวงที่จำกัด การที่บริการดิจิทัลใหม่ ๆ เปิดตัวออกมา ก็ยังไม่ชัดเจนว่าจะต้องใช้ทรัพยากรไอทีใดในการบริหารจัดการบริการใหม่เหล่านี้ หรือบริการนั้น ๆ จะยังคงดำเนินการอยู่ในช่วงเวลาหนึ่งปีหรือไม่ การลงทุนด้านโครงสร้างพื้นฐานไอทีที่คุณยังไม่รู้จุดประสงค์ที่แน่ชัดก็เหมือนกับการซื้อตั๋วเข้าชมกีฬาที่คุณไม่เคยชมมาก่อน หรือการเป็นสมาชิกของโรงยิมที่เราไม่มีความจำเป็นต้องใช้

พับลิคคลาวด์เป็นแพลตฟอร์มที่เหมาะสำหรับการทดลองเหล่านี้ รวมถึงบริการที่ไม่ยืดหยุ่นอื่น ๆ เพื่อรักษาข้อมูลภายในและกรรมสิทธิ์ขององค์กรให้ปลอดภัย ธุรกิจได้รับประโยชน์ต่าง ๆ จากพับลิคคลาวด์เท่าใดนั้นขึ้นอยู่กับราคาที่ตกลงกัน รวมถึงความมั่นใจและความปลอดภัยในการเก็บรักษาข้อมูลและการพัฒนาเทคโนโลยีของคุณ ซึ่งอาจจะมีการคิดราคาเพิ่มอีกนิดหน่อยหากจำเป็น

ธุรกิจต่าง ๆ พยายามสร้างความสมดุลที่ถูกต้องระหว่างรายจ่ายด้านการลงทุน (CAPEX) และค่าใช้จ่ายด้านการดำเนินงาน (OPEX) อยู่ตลอดเวลา เพื่อให้ได้ผลตอบแทนจากการลงทุนสูงสุด ในช่วงเวลาที่การชะลอตัวทั่วโลกยังคงมีอยู่อย่างต่อเนื่อง การมีอิสระและมีความยืดหยุ่นที่จะผสมผสาน จับคู่ และปรับแต่งโครงสร้างที่เหมาะสมให้กับธุรกิจของตน จะช่วยผลักดันให้เกิดความเชื่อมั่น มีความมั่นใจมากขึ้น รวมถึงช่วยให้รอดพ้นจากความยากลำบากจากพายุที่กำลังจะพัดเข้ามา

ธุรกิจมีทางเลือกที่จะใช้ไฮบริดคลาวด์ เพื่อขจัดความยุ่งยาก หรือยังจะยุ่งยากต่อไป คุณเลือกได้เอง

บทความโดย ทวิพงศ์ อโนทัยสินทวี ผู้จัดการประจำประเทศไทย นูทานิคซ์