มทร.อีสานใช้งานวิจัยสร้างแบรนด์ข้าว“คงคุณ”

ดร.อนิวรรต  หาสุข ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน(มทร.อีสาน) กล่าวว่างานวิจัยชุดโครงการ “นวัตกรรมและภูมิปัญญาอีสานเพื่อสร้างคุณค่าและศักยภาพผลิตภัณฑ์ OTOP ของโคราช”เป็นโครงการงานวิจัยเพื่อสร้างคุณค่าและมูลค่าเพิ่มตลอดห่วงโซ่คุณค่าของสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) บนฐานทรัพยากรของจังหวัดนครราชสีมา ที่ต้องการเพิ่มมูลค่าข้าวหอมมะลิให้กับเกษตรกรผู้ปลูกข้าวอินทรีย์ โดยสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สกสว.) ทำร่วมกับ 8 มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ในการวิเคราะห์ห่วงโซ่อุปทานของผลิตภัณฑ์ OTOP เด่นๆ ในพื้นที่ ที่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลแต่ละแห่งลงพื้นที่ศึกษาหาข้อมูลเพื่อนำมาเป็นโจทย์วิจัย

จากการลงพื้นที่กลุ่มวิสาหกิจข้าวหอมมะลินครคง ซึ่งเป็นกลุ่มวิสาหกิจขนาดเล็กในอำเภอคง จังหวัดนครราชสีมา พบว่า กลุ่มฯ เป็นเกษตรกรผู้ปลูกข้าวอินทรีย์ที่ผลิตข้าวอินทรีย์และสีข้าวจำหน่ายเองภายใต้ชื่อข้าวหอมมะลินครคง จำหน่ายทั้งในประเทศและต่างประเทศ โดยในกระบวนการสีข้าวมีผลพลอยได้จากข้าว เช่น ปลายข้าว ข้าวหัก รำข้าวที่มีจมูกข้าวผสมอยู่ สามารถนำมาพัฒนาและแปรรูปให้เกิดเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ที่สร้างมูลค่าให้กับทางกลุ่มฯ  

“โจทย์แรกที่ลงพื้นที่คณะผู้วิจัย พบว่า สมาชิกกลุ่มฯ ต้องการแปรรูปข้าวหัก ปลายข้าวและรำข้าวที่เกิดจากการกระบวนการสีข้าว เพื่อให้เป็นผลิตภัณฑ์ที่เพิ่มมูลค่ามากขึ้น ทางคณะผู้วิจัยต้องกลับมาขบคิดว่า ควรทำอย่างไรให้ผลพลอยได้จากข้าวหอมมะลิอินทรีย์ ซึ่งมีคุณค่าทางโภชนาการสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มขึ้น ด้วยกระบวนการผลิตที่ไม่ซับซ้อนและสมาชิกกลุ่มสามารถผลิตและจำหน่ายได้จริง โดยไม่ต้องใช้เงินลงทุนมากในสภาวะเศรษฐกิจปัจจุบัน จากการระดมสมองของคณะผู้วิจัยและการสำรวจตลาดเบื้องต้นสามารถสรุปได้ว่า ควรทำผลิตภัณฑ์ใหม่ คือ  โจ๊กกึ่งสำเร็จรูปและปลายข้าวอัดเม็ด ผลิตภัณฑ์ทั้ง 2 ชนิด ได้กำหนดกลุ่มลูกค้าเป้าหมายเป็นกลุ่มเด็กและกลุ่มผู้สูงอายุ คณะวิจัยต้องทำผลิตภัณฑ์ทั้ง 2 ชนิดตั้งแต่ การพัฒนาสูตร บรรจุภัณฑ์ สร้างแบรนด์ สร้างโลโก้ สร้างสโลแกน สร้างการรับรู้ และสร้างช่องทางการจำหน่าย ในตลาดออนไลน์และออฟไลน์แบบมีส่วนร่วมทั้งคณะผู้วิจัยและสมาชิกกลุ่มฯ เพื่อให้สมาชิกกลุ่มเรียนรู้และขายได้ด้วยตนเองเกิดการกระจายรายได้กลับไปยังกลุ่มตามวัตถุประสงค์ของโครงการวิจัย”

ทั้งนี้ ผลิตภัณฑ์โจ๊กข้าวหอมมะลิอินทรีย์กึ่งสำเร็จรูป มี 2 รสชาติ ได้แก่ รสไก่ และ รสธรรมชาติ ในอนาคตอาจเพิ่มรสหมู ส่วนปลายข้าวอัดเม็ด มีลักษณะคล้ายนมอัดเม็ด ที่มีส่วนผสมของปลายข้าวและจมูกข้าวหอมมะลิอินทรีย์ ปรุงแต่งด้วยนม มี 3 รส ได้แก่ รสสตรอเบอร์รี่ รสวนิลา และรสธรรมชาติ ผลิตภัณฑ์แปรรูปข้าวหอมมะลิอินทรีย์ทั้ง 2 ชนิด เกิดขึ้นภายใต้แบรนด์ “คงคุณ” ที่ได้ทำการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าในนามกลุ่มฯ ภายใต้สโลแกน “สุขภาพดีเริ่มที่ข้าว”

 “นอกจากการแปรรูปผลิตภัณฑ์แล้วทางคณะนักวิจัยได้ทำบรรจุภัณฑ์ข้าวหอมมะลิ ข้าวกล้อง และข้าวไรซ์เบอรรี่ ซึ่งก่อนหน้านี้ทางกลุ่มไม่มีแบรนด์เป็นของตัวเองใช้ชื่อกลุ่มเป็นแบรนด์  คณะผู้วิจัยได้ออกแบบกล่องกระดาษที่มีฉลากสินค้าเพื่อบ่งบอกถึงรายละเอียดของผลิตภัณฑ์และเพื่อใช้เป็นของฝากให้กับผู้ที่มาเยือนเมืองคุณย่าโม ในส่วนชื่อแบรนด์ “คงคุณ” มาจากชื่ออำเภอคง ส่วนคำว่าคุณคือคุณค่าของข้าวหอมมะลิอินทรีย์ แล้วมารวมกันเป็นชื่อแบรนด์นี้”

ด้านนางฐิติรัตน์ วิลแลน ประธานกลุ่มวิสาหกิจนครคง กล่าวว่า งานวิจัยที่มทร.อีสานเข้ามาทำวิจัย โจทย์ดังกล่าวถือว่าตรงจุด เนื่องจากที่ผ่านมาทางกลุ่มประสบปัญหาในเรื่องการแปรรูปผลิตภัณฑ์ เพราะมีข้าวหัก ปลายข้าว และรำที่มีจมูกข้าวจากกระบวนการสีข้าวเป็นจำนวนมาก

“ทางกลุ่มคิดในเรื่องการต่อยอดและการแปรรูปผลิตภัณฑ์แต่ยังขาดองค์ความรู้ในการผลิต เมื่อคณะผู้วิจัยเข้ามาทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงกับทางกลุ่ม ทั้งเรื่องบรรจุภัณฑ์ การสร้างแบรนด์ การแปรรูป การจัดการโรงสี และกระบวนการสีข้าวให้ได้มาตรฐาน ซึ่งเป็นการเพิ่มมูลค่าและเพิ่มคุณค่าให้ผลิตภัณฑ์ของกลุ่ม ทำให้สามารถยกระดับข้าวหอมมะลิอินทรีย์ให้มีมาตรฐานสูงขึ้น ผลิตภัณฑ์ข้าวบรรจุถุงได้รับการยกระดับเป็นผลิตภัณฑ์ OTOP ในระดับ 5 ดาว รวมถึงข้าวสารยังได้รับรางวัลข้าวอร่อยแห่งปี 2563 ที่จัดขึ้นโดยกรมการข้าวที่เป็นเครือข่ายความร่วมมือกับโครงการวิจัยนี้”

ปัจจุบันผลิตภัณฑ์ดังกล่าวมีจำหน่ายเฉพาะในเฟชบุ๊ก และการออกบูธตามงานต่างๆ โดยผลิตภัณฑ์อยู่ระหว่างขั้นตอนการยื่นขออนุญาตผลิตอาหารแปรรูปที่บรรจุในภาชนะพร้อมจำหน่าย